Bu kentte yaşayıp da, Zonguldak Maden Mühendisleri Derneği, Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi, Zonguldak Kültür ve Eğitim Vakfı (ZOKEV) adlarını duymayanlar var mıdır? Duyanlar, bu kurumların “ne” olduğu konusunda ne kadar bilgiye sahiptir? Merak ettiğim ancak yanıtını bilmediğim sorular.
Bu üç kurum ortak bir etkinlik düzenliyor: “Kent Tarihi’05 Bienali”. Bienal (İngilizcesi biennial), iki yılda bir olan (ya da yapılan) demek. Toplantının adında bu kelime niye var bilmiyorum ama bu etkinliğin içeriği, şekil yönündeki kusurları kapatacak denli önemli. 11-13 Kasım 2005 tarihlerini kapsayacak olan bu toplantı bir yıla yakın hazırlık döneminin ardından yapılacak ve toplam 27 bildiri sunulacak. Açılış oturumu 11 Kasım 2005, Cuma günü saat 10:00’da Atatürk Kültür Merkezi büyük salonunda yapılacak, bildiriler de yine aynı salonda sunulacaktır. Bildiri sahipleri hem alaylı, hem mekteplilerden oluşmakta. Konuları ise her yönü ile Zonguldak ve Zonguldak tarihine ilişkin. Bildiri başlıklarının tamamını verme gereğini duyuyorum (sunum sırasına göre):
- Zonguldak Maden Mühendis Mekteb-i Âlisi,
- Zonguldak Kömür Havzasında Madencilik Eğitimi,
- Atatürk ve Zonguldak’ta Yükseköğretim,
- Cafer Seydahmet Kırımer’in Günlüğünde Zonguldak,
- Zonguldak ve Türkiye Toplumsal Tarihinin Acı Bir Deneyimi Olarak “İş Mükellefiyeti”,
- 2. Dünya Savaşında Zonguldak Kömür Ocaklarında Ücretli İş Mükellefiyeti, Gündelik Yaşam ve İşçi Direnişi,
- Kapitalizme Eklemlenme Sürecinde Zonguldak,
- Erken Cumhuriyet Döneminde Zonguldak Kömür Havzasında İşgücü Sorunu, Amele Köyleri Projesi ve Zorla Çalıştırma,
- 1. Dünya Harbi’nde Ereğli Kömür Madenleri’ne Yönelik Rus Saldırıları ve Alınan Tedbirler,
- Kurtuluş Savaşında Alemdar Gemisi Olayı,
- Zonguldak ve Ereğli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin Kuruluşu ve Faaliyetleri, Bölgede Gelişen Olaylar
- Zonguldak ve Çevresinde Kuvay-ı Milliye Hareketi Atatürk ve Zonguldak,
- İkinci Küreselleşme Sürecinde Zonguldak,
- Sanayileşme Sürecinde Zonguldak Kömür Havzasının Nüfus ve Kentleşme Sorunlarının Genel Değerlendirilmesi,
- Zonguldak’ın Sosyo-Ekonomik Durumu,
- Bizim Fener Mahallemiz,
- Zonguldak’ta Oluşturulan Sosyal Güvenlik Sandıklarının Sosyo-Ekonomik Analizi ve Çözüm Önerileri,
- Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Metal ve Taşkömürü Madeni İşletmeciliğinde İş Emniyeti Uygulamaları,
- Ereğli Kömür Maden Havzasında Kurulan İlk Şirket,
- Sevr Anlaşması Öncesinde Ereğli Kömürleri Üzerinde Pazarlıklar,
- Zonguldak Kazası,
- Zonguldak Limanı,
- Tarihsel Planda ve Bugün Batı Karadeniz’de Ulaşım Sorunu ve Çaycuma,
- 19. Yüzyıl Ereğli Sosyo-Ekonomik Kaynaklarında Temettuat Defterleri ve Önemi,
- Mübadelenin Safranbolu’daki Rum Mimari Mirasına Etkileri,
- Devrek Çevresinde Eski Çağ Yerleşmeleri ve Kalıntıları,
- Devrek Türkocağı ve Zonguldak’ta Türkçülük Hareketi
Bildiri sunumlarından başka 11 Kasım, saat 17:00’de Zonguldak Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde, Kdz. Ereğlili Ressam Osman Zeki ORAL’ın resim sergisi açılacak ve aynı günün akşamında Osman Zeki ORAL Saygı Gecesi düzenlenecektir. Yaşayan bir kültür-sanat insanı için saygı gecesi düzenlemek, ZOKEV’in gelenekselleştirmeye çalıştığı etkinliklerden biridir ve kendi değerlerimize sahip çıkma anlamında son derece önemli bir girişimdir. Gecede Osman Zeki ORAL ile ilgili belgesel gösterimi ve sunumu ile bir de piyano dinletisi olacaktır.
12 Kasım 2005 Cumartesi günü saat 16.00 – 18.00 arasında “Zonguldak Nereden Nereye” başlığı altında bir forum yapılacaktır. Foruma, Zonguldaklı eski bakanlar, eski valiler, belediye başkanları, meslek odaları ve sendika yöneticilerinin katılacağı bildirilmiştir.
Uygarlık tarihi ve bilim tarihi konularında biraz okumuş olmama karşın tarih; üzerinde konuşabileceğim bir konu değil. Ancak, “Aslanlar kendi tarihlerini yazmadıkları sürece, avcı hikayelerine inanmak zorundayız” diye bir söz vardır. Bu sözün bir diğer şekli de şöyledir: “Kaplanlar kendi tarihlerini yazamadıkları sürece, tarih hep avcıları haklı gösterecektir.” Yakın geçmişe kadar Zonguldak tarihi hep avcılar tarafından yazılmıştır. Bu anlamda, Zonguldak’ta, Zonguldak tarihi ile ilgili yapılan bu toplantı, hem konusunda ilk olması bakımından hem de aslanların kendi tarihlerini yazdığını göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Aslanların tarih yazmada avcılardan geri kalmadığı da görülecektir. Dolayısıyla “bienalin” gelecek dönemlerde çok ses getirecek olan bazı doğruların ilk kez söylendiği yer olacağına inanıyorum.
İçinde bulunduğumuz 2005 yılı, toplantıyı düzenleyen kurumlar için anlamlı bir yıl. İlk paragrafta verilen sırayla, kuruluşlarının; 75, 50 ve 10. yıldönümlerini kutluyorlar. Belki bu nedenle diğer kurumları içlerine almak istemediler ama yine de insan, keşke, Amele Birliği, Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS), Makine Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi ve Maden Mektebi Mezunlarını da üye olarak kabul eden Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Mezunları Derneği gibi Zonguldak tarihinde önemli işler yapmış kurumlar da olsaydı demeden edemiyor…
11 ve 12 Kasım 2005’te, iki gün boyunca, Atatürk Kültür Merkezi büyük salonunun doluluk oranı Zonguldak için bir sınav olacaktır. Her ne kadar son yıllarda “emeklinin başkenti” olsa da (bu sözü birinden duymuştum) yıllardır ve haklı olarak kendine “Emeğin Başkenti” unvanını hak görmüş olan bu kent; valisinden sıradan memuruna, milletvekilinden mahalle muhtarına, en cahilinden üniversitedeki profesörüne kadar, tarihine gerçekten sahip çıkıp çıkmadığını gösterecektir. Bunun için, katılımı herkese açık ve ücretsiz olan “Kent Tarihi’05 Bienali”ne, tüm Zonguldaklıların katılmasını diliyorum.
