RGB, İngilizce Kırmızı Yeşil Mavi (Red Green Blue) kelimelerinin baş harfleridir. Bu üç farklı renkte ışık kaynağı ile milyonlarca farklı renk elde edilebilir. Örneğin tam kırmızı ve tam yeşil ışık veren iki ışık kaynağını herhangi bir yüzeye tutarsanız o yüzeyi sarı olarak görürsünüz. Aynı şekilde kırmızı ile mavi renk ışığı bir yüzeye tutarsanız o yüzeyi eflatun (açık mor) görürsünüz. İlk şekilde diğer karışımlar görülmektedir. Mavi ile yeşil turkuaz, üç renk ışığın toplamı beyaz oluşturur. Bunlar ışık kaynakları için geçerlidir. Boyaları karıştırmak farklıdır. Çünkü boyalar ışık kaynağı değildir.
Geçenlerde yazdığım Dijital Elektronikte “bit” Kavramını okuyanlar hatırlar. 8 bit 256 farklı bilgi demekti. Saymaya 0’dan (sıfırdan) başlanırsa; 0, 1, 2, 3, …, 255’te biter.
Kırmızı, Yeşil ya da Mavi ışığı en açıktan en koyuya kadar 256 farklı tona ayırdığımızı düşünelim. Bu ışık tonlarının değerlerini karıştırarak 256×256×256=16 777 216 farklı renk tanımlanmış olur.
Onaltı milyon renk tanımı buradan gelmektedir.
Bu da sayısal (dijital) olarak her renk 8 bit olmak toplam üzere 3×8=24 demektir. Yani yan yana 24 adet sıfır ya da bir rakamlarından oluşan ikili sayı…
Örneğin, 00000000-00000000-00000000 = Siyah, yani 24 telin hiç birinde akım yoksa ekranda renk oluşmaz (siyah kalır). (Aradakiler eksi işareti değil, sekizlik bitleri ayırmak için işaret..)
Burada ilk 8 bit Kırmızı, ikinci 8 bit Yeşil ve son 8 bit Mavi renk değerini gösterir.
Alışık olduğumuz onluk sayı sisteminde bu bitlerin sayı değerleri, sırasıyla 0,0,0’dır.
Buna karşın, 24 telin hepsinde akım varsa beyaz ekran…
Yani, 11111111-11111111-1111111=Beyaz.
Onluk sayı sisteminde bu bitlerin sayı değerleri , sırasıyla 256,256,256’dır. Ancak renk tonu olarak kodları saymaya sıfırdan başladığımız için yani tonlara sıfırdan itibaren kod numarası verdiğimiz için 255,255,255 ile gösterilir.
Tam siyah ve tam beyaz arasında örneğin ekranın tam kırmızı olması için ilk 8 bitin her biri 1, diğer 16 tanesi 0 değerinde olmalıdır. 1 akım var, 0 akım yok demekti…
Aynı şekilde ekran ışıklandırmasını sağlayan 24 bit, yani yan yana 24 telin ilk 8’i 0 (sıfır) değerinde (akım yok) son 16’sı 1 değerinde (akım var) ise tam Yeşil ve tam Mavi eşit oranda karışmış Kırmızı ise hiç yok demektir ki bu durumda ekranda turkuaz rengi oluşur.
Çünkü Kırmızıdan (Red) hiç yok, Yeşil (Green) ve Mavi (Blue) tam renkte demektir. Yeşil ve Mavinin eşit karşımı turkuaz demekti.
Şimdi de rastgele, diyelim tellerdeki akım var-akım yok durumu şöyle olsun:
10101001 – 00101101 – 10000010
Bunların onluk say sistemindeki değerleri sırayla şöyle olacaktır:
İlk 8 bit yani Red değeri:
(10101001) ikili sayısı:
1×2⁷+0×2⁶+1×2⁵+0×2⁴+1×2³+0×2²+0×2¹+1×2⁰=128+0+32+0+8+0+0+1=169
Benzer şekilde Green değeri:
(00101101) ikili sayısı:
0×2⁷+0×2⁶+1×2⁵+0×2⁴+1×2³+1×2²+0×2¹+1×2⁰=0+0+32+0+8+4+0+1=45
Mavi,
(10000010) ikili sayısı:
1×2⁷+0×2⁶+0×2⁵+0×2⁴+0×2³+0×2²+1×2¹+0×2⁰=128+0+0+0+0+0+2+0=130
RGB değerleri sırayla,
169, 45, 130
Çıkıyor.
Bunun renk karşılığı Paint programından bakabiliriz: İkinci resim.
Kendi yazdığım programlarda ekrana renkli şekil çizdirme ya da ekrandaki piksellerin renklerini algılama-değiştirme işini işte bu bilgilerle yapıyordum.
Üçüncü resim, 2001’de Kanada’da Montreal Üniversitesi’nde katıldığım “Uygulamalı Matematik Yaz Okulu”ndan dönüşte kendi kendime başladığım dijital görüntü işleme programı yazma işinin başında hazırladığım ve Fotoğraf derslerinde de kullanırım diye düşündüğüm renk küpünün içi boş (çubuk) hali. 🙂 Yüzeylerde ve içeride bulunan her bir nokta farklı bir renge karşılık gelir. Ancak yüzeyleri kaplanınca altta kalan yüzeyler görünemeyeceği için böyle yapmıştım.
Son olarak, her ışığın miktarı eşit olursa renk her zaman gri olur. O da tam siyahtan tam beyaza kadar 256 farklı tonda olabilir. Niçin? Çünkü her bir ana renk (RGB) 8 bit renk derinliğine eşittir. Toplam renk derinliği ise 3×8=24 bit, o da 16 777 216 renk demektir ama renk değerleri eşit olunca grinin 256 tonu elde edilmiş olur.
NOT: Üniversitede eskiden kendi bölümümüz öğrencilerine açtığım ancak uzun yıllar açılmayan, birkaç yıl önce bütün bölümlerin öğrencilerine açılan seçmeli alan dışı fotoğrafçılık dersinde bu bilgileri anlattığımda pek ilgi görmemişti. Burada ilgi duyan olur mu bilmem ama. Bunu da yazılı hale getirmem gerekiyordu.
Bir de sevgili Çağsenin (AR) önceki BİT’li yazımı beğendiğini söylemişti. Amerika’da olduğu sırada buralarda arayıp bulamadığım bir kulaklık için onu çok uğraştırmıştım. Bu yazım, kendisi hatırlamaz ama daha çocukken bana Shakira diye bir şarkıcı olduğunu öğreten Çağsenin’e hediyem olsun. 🙂
Mustafa Eyriboyun
30 Nisan 2021, Cuma
Zonguldak
